Heesseltsche Uiterwaarden en Landgoed Neerijnen (17 km)

Een gevarieerde route door nieuw én oud landschap

Deze route is mede mogelijk gemaakt door Martens en Van Oord.

Tijdens deze struintocht kom je in aanraking met heel veel verschillende rivierlandschappen. De Heesseltsche Uiterwaarden zijn tussen oktober 2016 en zomer 2019 helemaal op zijn kop gezet, in opdracht van Rijkswaterstaat. De herinrichting zorgde voor 210 ha nieuwe natuur langs de Waal. Een mooie kans om te volgen hoe de natuur opnieuw bezit neemt van een gebied. Het tweede stuk – Landgoed Waardenburg en Neerijnen – heeft een heel ander karakter, het is een oud cultuurlandschap.

We beginnen onze tocht op het terrein van de oude steenfabriek van Heesselt, die hier van 1883 tot 1974 stond. Waar vroeger hard gewerkt werd kan je nu heerlijk ontspannen in Theetuin River Lounge. Een stukje zelfgebakken taart of andere lekkernij geven je de nodige energie om de tocht aan te vangen. Wij liepen het eerste gedeelte zo dicht mogelijk langs de Waal. Hier is het beste te zien wat voor immense klus aannemer Martens en Van Oord heeft geklaard, ruim 2 miljoen (!) kubieke meter grond is verplaatst. Veel van die grond is ter plaatse gebruikt om de plassen ondieper te maken. Zo kunnen licht en warmte tot op de nieuwe bodem doordringen, met gunstige gevolgen voor vissen en planten. Ook het hier en daar neergelegde dode hout heeft tot doel om de onderwaternatuur een handje te helpen.

Pioniers
We lopen langs de kleine nevengeul met aangrenzende rij knotbomen. Deze zijn tijdens de graafwerkzaamheden behouden. De hier woonachtige steenuil huist er nog steeds. We ontdekten er in juli 2019 zelfs een… kanarie. Maar die zal vast en zeker ontsnapt zijn en geniet nu met volle teugen van zijn vrije leventje.
Natuurontwikkeling langs de grote rivieren heeft in andere gebieden soms een spectaculaire toename van pioniersplanten tot gevolg. Dus kijk eens rond wat er allemaal aan het ontstaan is. Misschien zie je wel zeldzame soorten als riempjes, slijkgroen en postelein.

We komen bij een nieuwe loopbrug, veel hoger dan de oude brug en dus ook bij hoger water te gebruiken. De langsdam vlakbij Opijnen is daar in de jaren ’90 door RWS neergelegd als experiment met verschillende soorten verharding. Hij wordt veel gebruikt door vissers en recreanten. In het achterland voelen ganzen en andere watervogels zich thuis.

Bommenwerper
Bij Opijnen lopen we een stukje over de Waaldijk. Van hieruit heb je zicht op het monument ‘Man-O-War’ voor de in WOII neergestorte Amerikaans B17 bommenwerper. Van de tien bemanningsleden hebben acht de crash niet overleefd, zij liggen begraven op het Kerkhof in Opijnen. Het monument werd in 2006 onthuld door John Bruce, de co-piloot die het wél overleefde. De tien straten van de nieuwbouwwijk hebben de namen van de bemanning gekregen. Cafetaria Big Bread is lekker voor ijsje of snack onderweg (ook op de terugweg kom je hier langs). Verderop langs de dijk zien we een kunstwerk van Joyce Bloem (1951-2017). Het is een soort tijdcapsule, in elk gouden doosje zitten verhalen van schoolkinderen uit de 10 dorpen van de voormalige gemeente Neerijnen.

Rijswaard
Bij Café Neerijnen (dat niet meer wordt uitgebaat) duiken we de uiterwaarden weer in: de Rijswaard. Met een grote diversiteit aan wilde planten is de Rijswaard één van de meest waardevolle uiterwaarden in ons land. In het voorjaar en de zomer bloeien de wilde kruiden hier uitbundig. De zeldzame kwartelkoning zou hier broeden, maar volgens waarneming.nl is die hier voor het laatst in 2012 aangetroffen. Uiteraard vind je ‘s winters wel grote groepen ganzen en eenden. Volg hier het wandelpad, niet overal is de uiterwaard toegankelijk. Vlakbij de dijk is een klein monumentje voor gevallen veteranen, “dank aan hen die streden” staat erop. Het is geplaatst door Stichting Beeld van Oranje Linten, met steun van de Amerikaanse zakenman Leo Ullman (lees hier zijn verbluffende verhaal).

Waardenburg
In het piepkleine dijkmagazijn van Waardenburg past toch extreem veel interessant materiaal over de prehistorie: Museum de Oersprong heeft een uitgebreide natuurhistorische collectie met fossielen, mammoetbotten en documentatie over de ijstijden. We lopen langs de korenmolen van Waardenburg en dalen de dijk af langs Kasteel Waardenburg. Het kasteel is niet opengesteld, er is tegenwoordig een opleidingsinstituut voor advocaten (AvdR) gevestigd. Vroeger werd kasteel Waardenburg bewoond door roemruchte personen als ridder Rudolph de Cock, dokter Faust (volgens de legende toch) en de Argentijnse schilder Alberto Taboada.

Neerijnen
Door het parkbos van Neerijnen lopen mooie wandelpaden. Je ontdekt er prachtige plantensoorten en in de herfst veel paddenstoelen. Kasteel Neerijnen ligt mooi verscholen in de bossen, vroeger woonde hier de Freule van Pallandt, daarna was het gemeentehuis en nu wordt er nog een nieuwe bestemming gezocht. De kasteeltuin is zéker een bezoek waard. Enthousiaste vrijwilligers hebben die omgetoverd tot een waar lustoord. Dwars door het bos kom je weer terug bij de dijk, om zo de terugweg te aanvaarden. Die gaat weer over de Waaldijk tot aan Opijnen.

Heesseltsche Uiterwaarden
Aangekomen bij de Heesseltsche Uiterwaarden lopen we deze keer dichterbij de dijk. Zo kan je het gebied rond de strang verkennen. Interessant om te weten is dat er hier een nieuw ooibos is gepland. Toen wij er in augustus 2019 liepen was daar nog weinig sprake van, maar we blijven het volgen. Het is sowieso een route die nog vaker te lopen is, en het zal elk jaar iets anders zijn!

Download en print de route als PDF: