Blog: geuren in het bos
Het bos is aan het verkleuren maar groen heeft nog steeds de overhand. De zon schijnt en werpt prachtige bundels licht door het bladerdak. Ineens is daar weer die geur, die geur die doet denken aan rotting en bederf. De stinkzwam, kan niet missen.
Maar waar staat ze? Soms lukt het echt niet om haar te vinden, de geur reikt ver en ik heb een goede neus. Het is altijd weer leuk als je de zwam dan toch vindt. En helemaal als zij vol zit met vliegen, de beoogde doelgroep voor de zwam. Vliegen vinden die geur van rotting lekker en komen er massaal op af. Ze likken de kleverige groenige vloeistof vol met sporen van de paddenstoel en zorgen zo voor verspreiding van de zwam door het bos.
Geur is in de natuur een belangrijk lokkertje. Behalve paddenstoelen gebruiken veel planten geur om hun bestuivers te lokken. Het leuke is dat het tijdstip van die geur verspreiden veel zegt over welke bestuivers ze willen lokken. Als een plant pas in de avond haar geur prijsgeeft is de bestuiver een nacht insect of een vleermuis. Overdag vliegen die niet dus is het zinloos je kruid te verschieten.
Bij dieren is geur verspreiden de manier om een partner te vinden, territorium af te bakenen, vijanden af te schrikken. Bij het bestrijden van insecten in een boomgaard wordt bv de vrouwtjes geur gebruikt om mannetjes in een val te lokken. Ze zijn daardoor niet meer in staat vrouwtjes te bevruchten en vindt er dus geen uitbreiding van de plaag plaats. Honden nemen vooral via geuren de straat waar. Ze weten precies welke honden er onlangs langsliepen en laten vervolgens hun eigen plasjes overal achter als boodschap aan de andere honden. Geur speelt ook een rol bij onze partnerkeuze. Daar zijn diverse onderzoeken naar gedaan. Bepaalde geuren worden vaak ingezet door winkels om klanten binnen te houden en te verleiden tot kopen.
Terwijl ik dit verhaal aan het schrijven ben krijg ik ook steeds associaties met marketing. Welke klant wil je aantrekken? Op welke momenten is die klant actief? Hoe kan de klant je vinden als jouw ‘geur’ haar heeft bereikt? Wat heb je dan te bieden?
Gelukkig is de geur die wij opsnuiven in het bos vooral gratis en gezond voor ons en hoeven we niet direct op zoek naar waar zij vandaan komt. Geuren van bomen ruiken we vaak niet bewust. Onbewust hebben ze een positief effect op ons immuunsysteem. Wrijf eens over een takje van de Douglas spar en ruik. Of snuif eens goed als je ziet dat er gekapte bomen liggen. Hun geuren komen bij het kappen los en met name de douglas geur is dan door het hele bos te ruiken. Maar ook de zurige lucht van de eik is goed te ruiken.
De stoffen die daarvoor verantwoordelijk zijn worden fytonciden genoemd. De plant maakt ze extra aan als ze wordt aangevallen door diverse micro-organismen ter bescherming. Ook natte grond kan ruiken en dat komt door bacteriën die ook een goede invloed hebben op het immuunsysteem. Daarom vinden mensen het ook fijn om te tuinieren. Door het woelen in de bodem komen die stoffen los en ademen we ze in. (bronnen m.n. uit het Japanse Shinrin-Yoku (bosbaden))
Juist nu is het bos vol geuren. Vergeet dus niet als je van de herfstkleuren gaat genieten om ook eens flink te snuiven. Wat ruik je allemaal? En wat brengt het je?
Over Jettie van den Houdt
“Ik werk in en met de natuur aan communicatie en ontwikkeling van mensen.” Ir Jettie van den Houdt is een Wageningse bioloog met nascholing in training en coaching. Ze werkt graag met groepen en teams aan hun vaardigheden, talenten en waarden. Een cursus excursietechniek voor natuurgidsen of een teambuilding voor jouw team, in de natuur worden de beste resultaten behaald. Daarnaast draagt ze haar expertise met werken in en met de natuur met plezier over aan iedereen die in haar/zijn werk coacht in trainingen wandelcoaching. Ze werkt samen met een filosofe in filosofische wandelingen voor een gesprek op niveau in de natuur. Natuurlijk maakt ze als bioloog gebruik van haar kennis van de natuur om processen een extra impuls te geven.
