Plant uitgelicht: Doornappel
Doornappel (Datura stramonium)
Een plant die je regelmatig op de stranden van de grote rivieren kunt tegenkomen is Doornappel. Als je de bijnamen hoort – Dolappel of Duivelsbazuin – dan heb je al in de gaten dat er hier iets aan de hand is. En inderdaad: het is een zeer giftige plant uit de nachtschade familie, die hallucinaties teweeg kan brengen. Het aanraken van een doornappel is overigens geen probleem. Zowel de plant als de vrucht kun je gerust vastpakken, het gevaar zit hem erin als je de zaden of andere delen gaat inslikken. Een plant waar heel veel over te vertellen valt!
Naamgeving
De Nederlandse naam komt van de stekelige vruchten, die van de buitenkant veel op de vruchten van de kastanje lijken.
In verschillende talen:
- English:Thorn apple, Jimson Weed, Devil’s trumpet, zombie cucumber
- Français: Datura stramoine
- Deutsch: Weißer Stechapfel
- Dansk: Pigæble
- Espanõl: Estramonio, Tártagos, Toloache
- Italiano: Stramonio comune
- Svenska: Spikklubba
- Norsk: Piggeple
Uiterlijk
Doornappel is een zomerse plant met dikke stengels en grote, trompetvormige bloemen. Die zijn meestal wit, maar kunnen ook lila-paars worden. Het meest opvallend zijn natuurlijk de stekelige vruchten, waaraan de plant zijn naam ontleent. Ze lijken wat op de bolsters van de Paardenkastanje. Deze grote zaaddozen zitten vol met zwarte zaden die lang kiemkrachtig blijven. Sommige zaden kunnen meer dan 40 jaar slapend in de grond blijven!
Geschiedenis
De Indianen van Noord-Amerika kenden de hallucinerende werking van de Doornappel maar al te goed. De soldaten van de eerste Engelse kolonie in Jamestown (Virginia) maakten er ook kennis mee. Als gevolg van een salade met Doornappel kregen ze onverwachte wanen en vertoonden ze abnormaal gedrag. Sindsdien kreeg de plant in Engeland de naam Jamestown-weed of korter Jimson Weed.
In het Frankrijk van de 18e eeuw werden bestanddelen van de plant gebruikt voor een dodelijk gif, genaamd Condorcetgif. Dit was genoemd naar markies Nicolas de Condorcet, die er succesvol zelfmoord mee pleegde tijdens de Franse revolutie. In 1814 probeerde keizer Napoleon ook met dit gif een einde aan zijn leven te maken, maar die poging mislukte.
Toepassing
Mensen die Doornappel innamen als een ’tripmiddel’ hebben vaak zeer negatieve ervaringen. Horror-belevenissen, die dagenlang kunnen aanhouden. Op deze pagina staat er meer over. Er wordt gespeculeerd dat de waanbeelden van de schilder Jheronimus Bosch zijn te wijten aan het gebruik van stramonium. In ieder geval heeft hij de plant wel afgebeeld op zijn schilderijen (wat natuurlijk nog geen bewijs is dat hij het gebruikte).
Meer bijzonderheden:
- Ook dieren moeten oppassen: 500 gram is dodelijk voor een rund.
- Doornappel is eenjarig. Na groei, bloei en vruchtzetting sterft de plant af en vind je ‘m het volgende jaar niet meer terug op die plaats.
- Grootte: tot 1 meter hoog.
Verspreiding:
De Doornappel is oorspronkelijk afkomstig uit Amerika. De soort werd vanuit Mexico naar Spanje gebracht en van daaruit naar de rest van Europa. Tegenwoordig komt de plant voor in alle werelddelen, in gebieden met een gematigd of warm klimaat.
De verspreiding in Nederland, volgens Waarneming.nl. De plant is opvallend vertegenwoordigd in de duinen, de grote rivieren en in Limburg.
