Blog: “Het is toch alleen maar een beetje regen?”

26 kinderen zitten me diep verontwaardigd aan te kijken. Vanuit mijn ooghoeken kijk ik door het raam naar buiten. De regen komt onophoudelijk met bakken uit de lucht. Hoewel ik normaal gesproken met veel enthousiasme en overtuiging het Scandinavische gezegde ‘No bad weather, just bad clothes’ verkondig aan wie er ook maar in mijn buurt staat, voel ik nu toch wel enige opluchting dat ik binnen zit en niet met 26 kinderen door het bos aan het rennen ben.
Het gros van die 26 kinderen denkt hier echter anders over. De over elkaar geslagen armen en gefrustreerde gezichten maken me duidelijk dat ik hen een groot onrecht heb aangedaan. ‘Waarom zijn we niet gewoon buiten Tine, het is toch alleen maar een beetje regen?’

Het contrast met onze eerste dag met kou en regen vier weken geleden, had niet groter kunnen zijn. Deze dag werd nog gekenmerkt met bibberende kinderen die klaagden over koude tenen en liever naar huis wilden. Alhoewel er ook op deze dag direct al kinderen waren die zich niet door de regen lieten deren en de bibberkinderen op sleeptouw namen om er gewoon een leuke dag van te maken.

Buitenles
Al een flink aantal weken ben ik elke woensdag met mijn groep 6/7/8, vier uur lang buiten in het bos. Hier werken we aan taal en rekenen, maar vooral ook aan mindfulness en het gebruiken van je zintuigen. Verbinding maken met jezelf, elkaar en de natuur staan voorop. Ik tref het met betrokken ouders die graag bijdragen aan het leerproces van de kinderen, en mij vol liefde en overgave helpen met de buitenlessen.

Rain or shine, de lessen gaan (tenzij het onveilig is voor de kinderen) altijd door. Vandaag is het de eerste keer dat ik een les heb afgeblazen, omdat er onweer voorspeld was. Veiligheid staat voorop en dan moet je een grens trekken. Het voorspelde onweer heeft echter niet doorgezet en dus zitten we eigenlijk voor niks binnen.

Direct zichtbare verandering
Dat mijn klas mij nu op het matje roept omdat we met dit ‘beetje’ regen niet buiten zijn, laat zien dat de kinderen nu al een andere houding hebben tegenover regen en kou. Ineens zijn ze weerbaar geworden. Deze weerbaarheid is niet de enige verandering die mijn collega’s en ik zien in de groep sinds ik begonnen ben met de buitenlessen. Want, inmiddels zijn we al acht weken lang elke woensdag in het bos, en elke week wordt het duidelijker hoe waardevol dit is voor de groep en de persoonlijke ontwikkeling van de kinderen. Binnen een paar weken veranderde de sfeer in de klas. Kinderen die binnen geen aansluiting vinden, bleken buiten geweldige talenten te hebben waar de groep dankbaar gebruik van maakt. Daarnaast zien mijn collega’s en ik de leermotivatie en werkhouding in de klas groeien, en zowel binnen als buiten veel meer rust en zelfbewustzijn ontstaan.

Nog een mooie situatie waarbij het zichtbaar werd hoe waardevol de buitenlessen zijn; afgelopen week lag de plek waar wij altijd buiten zijn – na een waarschijnlijk gezellig maar vooral drukbezocht feest – vol met pizzadozen, plastic afval, lege blikjes en glazen flessen. Gemopper over al dat afval had ik terecht gevonden, maar ook nu lieten de kinderen een onverwachte reactie zien. Ze waren niet te stuiten. Als één groot schoonmaakbedrijf gingen ze aan de slag, om ‘ons’ veld zo snel mogelijk weer netjes en opgeruimd te hebben.

Iedereen groeit
De buitenlessen zorgen voor gemeenschapszin. Kinderen komen met elkaar op de fiets naar het bos, ouders gaan carpoolen en niet te vergeten de ouders die meegaan om te helpen met de buitenles. Hoe leuk is het om dit stukje onderwijs samen met je kind mee te maken? Buitenonderwijs zorgt voor verbinding. In de pauzes wordt het eten gedeeld, handschoenen worden aan elkaar uitgeleend en niemand wordt uitgelachen (ook niet de leerling die tijdens de eerste buitendag in de pauze zijn regenlaarzen met tissues schoonmaakte, of het kind dat, toen we waterbeestjes bestudeerden, achter deze beestjes aan het water ingleed). De natuur oordeelt niet.

Sociale vaardigheden groeien, kinderen kijken beter naar elkaar, helpen elkaar en doen meer moeite om ervoor te zorgen dat iedereen zich prettig voelt. Daarnaast zorgen de buitenlessen voor positieve ervaringen en herinneringen rond school en buitenzijn. Respect en liefde voor de natuur nemen toe.

Kinderen hoeven niet constant stil te zitten, maar kunnen de hele dag lekker fysiek zijn. Dit zorgt voor een betere conditie en kan ook de motoriek verbeteren. Buiten zijn verlaagt het stresslevel van zowel kinderen als volwassenen. Sommige kinderen zijn meer ontspannen dan in de klas en kunnen zich daardoor beter op de taak concentreren. Buiten zijn is gezond; de kinderen doen vitamine D op en het buitenlicht is ook goed voor de ontwikkeling van het zicht.

Kinderen worden uitgedaagd, ze doen dingen die ze eigenlijk nog niet durven (bijvoorbeeld de sloot oversteken via de omgevallen boomstam die eroverheen ligt) en zijn buiten met alle weersomstandigheden. Weerbaarheid en zelfvertrouwen groeien. Je ziet ook de zelfstandigheid omhoog schieten, want de kinderen zijn verantwoordelijk voor hun eigen spullen, eten en kleding (‘Hm, volgende week doe ik toch maar mijn regenlaarzen aan, want mijn sokken zijn nu echt doorweekt.’).

Verbinding met de omgeving zorgt ook voor het dragen van verantwoordelijkheid voor die omgeving, zie het voorbeeld van ‘ons’ veldje dat vol met rotzooi lag en direct werd opgeruimd.

Denk ook eens aan risicoanalyse, kinderen bepalen zelf hoe hoog ze de boom in klimmen.
We helpen kinderen door niet meteen: ‘Wees voorzichtig!’ te gillen, maar door bewustzijn te creëren. ‘Zie je hoe dun deze tak is’, of ‘Heb je gevoeld of de stenen glad zijn?’.

Het letterlijk ‘out of the box’ zijn, geeft mogelijkheid tot meer samenwerken (communicatieve vaardigheden) en het op een andere manier gebruik maken van je creativiteit.

En dan nog iets, het leren is écht. Want wat geeft nou een beter beeld van omtrek, oppervlakte of inhoud dan zelf aan de slag te gaan met takken, touw en een rolmaat?

What more can I say? Trek je stoute schoenen aan en treed letterlijk eens buiten de boekjes.

Geschreven door: Tine Nieboer
In deze blog beschrijf ik de ervaringen van mijn eerste buitenlessen. Het project was zo succesvol dat ik inmiddels voor alle bovenbouwklassen bij ons op school buitenlessen realiseer. Daarnaast word ik door andere scholen ingehuurd om zowel kinderen als leerkrachten mee te nemen in het proces van het naar buiten gaan. Meer weten? Stuur een mailtje naar info@tineychanges.com.